Orta Çağ Pozitif Bilimler ve Tıp Tarihinin Gelişim Sürecine Dair İncelemeler

Özet

Orta Çağ Batı dünyasında Avrupa'nın uzun bir süre ekonomik ve kültürel durgunluk içinde olduğu zaman, Arapça konuşan kültür önemli bir gelişme sağlamıştır. Birçok ulusun (Persler, Tacikler, Özbekler, Türkmenler, Suriyeliler, Mısırlılar, Araplar ve diğerleri) kültürünü içeren bilim, felsefe, edebiyat ve sanatın gelişimine büyük katkıda bulunmuştur. Doğudaki Orta Asya ve İran'dan Batı'daki Pirinese Yarımadası'na kadar ortaya çıkan muazzam Birleşik Arap gücü uzun sürmedi. VIII yüzyılın ikinci yarısında, iki hilafet kuruldu — önce Şam'da, daha sonra Bağdat'ta ve Cordoba' da merkezi olan Batı merkezli Doğu. Halifeliklerin bir parçası olan halkların ekonomik ve kültürel topluluğu korunmuş ve birkaç yüzyıl boyunca gelişmeye devam etmiştir. Arapların geniş ticareti, birçok ulusun kültürünün karşılıklı zenginleşmesine katkıda bulundu. Hilafetlerdeki ana dil Arapça olduğu için “Doğu'nun Latincesi olarak adlandırıldı’’, Ortaçağ Doğu'nun burjuva tarih bilimindeki kültürel ve bilimsel mirası genellikle ’’Arap’’ kültürü ve bilimi olarak adlandırılır.

Avrupa'nın uzun bir ekonomik ve kültürel durgunluk içinde olduğu Orta Çağ boyunca, Arapça konuşan kültür gelişti. Birçok milletin (Farslar, Tacikler, Özbekler, Türkmenler, Suriyeliler, Mısırlılar, Araplar ve diğerleri) kültürünü birleştirerek bilim, felsefe, edebiyat ve sanatın gelişimine büyük katkı sağladı. Müslüman feodal bir devlet olan hilafetin 7. yüzyıldan itibaren kurulmaya başladı ve öncelikli olarak Arapların İslam bayrağı altında birleşmesiyle şartlandı. Orta Asya ve İran'dan doğuda İber Yarımadası'na uzanan büyük birleşik Arap devleti uzun sürmedi. VIII yüzyılın ikinci yarısında, önce Şam'da, ardından Bağdat'ta ve Orta Kurtuba' nın batı kesiminde iki halifelik- Doğu Hilafeti- kuruldu. Hilafet halklarının ekonomik ve kültürel birliği yüzyıllardır korunmakta ve geliştirilmektedir. Kapsamlı Arap ticareti, birçok halkın kültürünün karşılıklı olarak zenginleşmesine yol açmıştır. Hilafetlerde baskın dil Arapça olduğundan ("Doğu'nun Latincesi" olarak adlandırılıyordu), burjuva tarih bilimi genellikle Ortadoğu'nun kültürel ve bilimsel mirasına "Arap kültürü" ve bilimi olarak atıfta bulundu. Sovyet tarihçiliğinde buna haklı olarak Arapça Tarih denir.

Araplar, başta Şam (7. yy), Bağdat (8-9. yy) ve Córdoba (10. yy) başta olmak üzere birçok ilim ve eğitim merkezi kurmuşlardır. Hilafetin en parlak döneminde Kurtuba’da on üniversite vardı. Batı Avrupa'da ise sadece iki tane vardı: Salern ve Paris üniversiteleri. Bazı Arap okullarının özel posta sorunları vardır. Böylece 1960 yılında Fas'ın Fez kentindeki Saracen Üniversitesi'nin 1100. kuruluş yıldönümü; 1975'te Mısır'da bir dizi posta pulu kaydedildi. El-Ezher'de üniversitenin 1000. kuruluş yıldönümüne ithafen bir zarf ve pullar basıldı ve pullar özel bir pulla mühürlendi. Felsefe, matematik, coğrafya, tarih, doğa bilimleri ve filoloji ile birlikte tıp, Arap halifeliklerindeki bilginlerin genel eğitiminin bir parçasıydı. Birçok hilafet veya ekonomik ve kültürel olarak bağlantılı milletin temsilcileri tıpta önde gelen isimler olmuştur: 4. yüzyıldan beri Suriyeliler, Harezmliler, Persler, Ermeniler, Azeriler, Mısırlılar, Yahudiler, Faslılar, kısmen Hintliler ve büyük tıp okullarının ve hastanelerin kurucuları olmuştur. Buhara, Harezm, Semerkant, Şam, Bağdat, Kahire ve Kurtuba'da önde gelen doktorlar yaşadı ve çalıştı. Eski tıbbi mirasın korunmasında ve daha da geliştirilmesinde önemli bir rol oynamışlardır. Batı Avrupa tıbbının gelişmesinde hilafet hekimlerinin önemli bir etkisi oldu. Doğu Orta çağ tıbbı, Rönesans tıp bilimini zenginleştirdi ve değerli kaynaklarından biri haline geldi. Hilafet döneminin Doğu halklarının tıbbın en yüksek gelişme dönemi 10.-11. Yüzyıllar olduğu bilinmektedir. Bu dönem daha sonra Doğu’nun Rönesans dönemi olarak adlandırıldı. Arapça Tıbbın Temsilcileri Orta Çağ'da Pozitif İlim ve Tıp alanında çalışan bilim adamlarının faaliyetleri hakkında bilgi vererek dünya medeniyetine katkıda bulunmaktır. Bu çalışmanın nihai hedefi, Orta çağda İslam’ın ‘’Altın çağı’’ olarak adlandırılan bir dönemde pozitif ilimlerin gelişim süreci hakkında bildi verdiğini, İslam bilim tarihinde fenni ilimlerin bu dönemde zirveye ulaşarak diğer medeniyetlere, özellikle Batı’ya ışık tutmasını ve zaman sürecinde onların bu ilimlerden faydalandığını anlatmaktır.  Bu çalışmanın başlıca amacı Orta çağda Pozitif bilimler ve tıp tarihi alanında çalışma yapan bilim adamlarının faaliyetleri hakkında bilgi vererek dünya medeniyetine katkılarını aktarmaktır.