Kitap Tanıtımı ve Değerlendirmesi/Esra Yıldız, Şer’iyye Sicillerinin Tıp Tarihi Açısından Önemi: Osmanlı Devleti’nde Sağlık Çalışanlarının Terekeleri

Özet

Osmanlı devleti kurumsal tarihi üzerine yapmış olduğu arşiv çalışmalarıyla tanınan Dr. Esra Yıldız’ın kaleme aldığı bu kitap, Osmanlı tıp tarihi alanında sağlık çalışanlarının terekeleri kayıtlarını inceleme konusu yapan özgün bir eser olmasının yanında içerdiği bilgi, belge ve analizlerle tarih araştırmalarına önemli katkılar sağlayabilecek bir potansiyeli de bünyesinde barındırmaktadır. Çalışmanın konusu ve amacı İstanbul Müftülüğü Şer’iyye Sicilleri Arşivi Kısmet-i Askeriye Mahkemesi arşivinde kaydı bulunan Osmanlı sağlık çalışanı terekelerinin gündelik yaşama dair verilerle birlikte ortaya çıkarılması olarak tespit edildiği bizzat yazar tarafından kitabın giriş kısmında belirtilmektedir. Adı geçen arşiv kaynakları arasında doğrudan tereke kayıtlarını içeren iki farklı defter daha bulunduğu ancak verilerin çokluğu sebebiyle taramalarda sadece Kısmet-i Askeriye Mahkemesi kayıtlarının esas alındığı yine bizzat yazar tarafından giriş bölümünde vurgulanmaktadır. Alanıyla ilgili basılmış kitapları, bazı bilimsel kitaplarda bölümleri ve muhtelif dergilerde çok sayıda makalesi de bulunan yazar, eserlerinde daha ziyade bürokratik hayatın sivil yaşamla olan etkileşimini konu edinmektedir. Ele aldığı konu bakımından Osmanlı tıp tarihi alanında müstakil bir eser özelliği taşıyan bu kitabında ise Osmanlı sağlık çalışanlarının yaşamsal tecrübelerini mikrotarih anlayışıyla tereke kayıtlarından yola çıkarak ortaya koymaya çalışmaktadır. Bunu yaparken de terekelerde gündelik yaşama dair izleri bulunan hemen her ayrıntıyı değerlendirme kapsamına alarak tarih araştırmalarına pratiğe dönük analizel katkılar sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmaya genel olarak göz gezdirildiğinde muhtevanın Osmanlı insanının gündelik yaşamına dair de oldukça bol ve önemli ipuçları verdiği gözlemlenmektedir. Bu anlamda ulaşılan her veri daha ziyade siyasi tarihiyle bilinen İslâm ve Osmanlı tarihinin henüz keşfedilememiş yönlerine de ışık tutacak, Osmanlı yaşamıyla ilgili daha pek çok detayın gün yüzüne çıkmasına vesile olacaktır.